Με ένα- για πρώτη φορά- τόσο σκληρό δημοσίευμά της η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung «κατακεραυνώνει» την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ και τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.
«Τίποτα δεν είναι καλό στην Ελλάδα. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας καυχιέται για τις μεταρρυθμίσεις του. Στην πραγματικότητα κυβερνά σε ένα σύστημα διαφθοράς και κακής οικονομικής διαχείρισης» επισημαίνεται στο δημοσίευμα με τίτλο «Η μιζέρια των Ελλήνων» που υπογράφει ο Richard Fraunberger.
Η γερμανική εφημερίδα κάνει εκτενή αναφορά στις προσλήψεις μετακλητών υπαλλήλων, με αναφορές στον σύμβουλο στρατηγικού σχεδιασμού του Μαξίμου Νίκο Καρανίκα, τον εξάδελφο του πρωθυπουργού Γιώργο Τσίπρα αλλά και τον ιδιοκτήτη βουλκανιζατέρ που διορίστηκε από τον Παύλο Πολάκη διοικητής του νοσοκομείου Σαντορίνης.
Το εν λόγω άρθρο δείχνει ότι οι Γερμανοί αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι ύστερα από τρία μνημόνια τα μεγάλα διαχρονικά προβλήματα δεν έχουν λυθεί: γραφειοκρατία, πολυνομία, ανικανότητα κρατικής μηχανής, πελατειακό κράτος, διαφθορά και φοροδιαφυγή.
Διαβάστε το αρθρο του Richard Fraunberger στην κυριακάτικη Frankfurter Allgemeine:
«Δημοσιονομικά πλεονάσματα, επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ, ακμάζουσα οικονομία: Έτσι ή έτσι περίπου μοιάζουν τα όνειρα της ελληνικής κυβέρνησης, όπως κι εκείνα ορισμένων πολιτικών στις Βρυξέλλες. Η Ελλάδα, ο ασθενής που εδώ και οκτώ χρόνια εξαρτάται από την Τρόικα, στέκεται υγιής σε ατσάλινα πόδια – σύμφωνα με τους ευσεβείς πόθους τους – και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μπροστά στην Τρίτη θητεία του. Αργά, αλλά σταθερά, σύμφωνα με αυτά, η Ελλάδα ανασύρθηκε από τα ερείπια και αναδείχτηκε στο σημαντικότερο οικονομικό προορισμό της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η Ελλάδα είναι ο κόμβος της Ευρώπης για διεθνείς δρόμους μεταφοράς και εμπορικές συναλλαγές, διακλάδωση του νέου Δρόμου του Μεταξιού, που συνδέει την Κίνα με την Ευρώπη και την Αφρική. Ταυτόχρονα είναι η νέα ενεργειακή γραμμή, μέσω της οποίας διοχετεύονται η ηλιακή ηλεκτρική ενέργεια και το αέριο από την ανατολική Μεσόγειο στο ευρωπαϊκό δίκτυο. Ο Αλέξης Τσίπρας οδήγησε τη χώρα από το απειλητικό Grexit στην καθαρή έξοδο από τα προγράμματα βοήθειας. Αυτό που το 2015, με την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ έμοιαζε με αποστολή αυτοκτονίας έγινε ιστορία επιτυχίας.
Ως εδώ τα όνειρα. Αλλά η πραγματικότητα προ πολλού δεν είναι τόσο ρόδινη, το μέλλον είναι αβέβαιο και η πορεία προς την ομαλοποίηση της αιωνίως ευρισκόμενης ενώπιον της αβύσσου χώρας, δύσβατη και μακρά.
Στα τέλη Μαρτίου εμβάστηκαν για μια ακόμα φορά 6,7 δισ. ευρώ στην Αθήνα. Τον Αύγουστο τελειώνει το τρίτο πακέτο βοήθειας, το οποίο αποφασίστηκε το καλοκαίρι του 2015 μετά από διαπραγματεύσεις για γερά νεύρα. Τώρα η ελληνική κυβέρνηση προετοιμάζεται για την ώρα μηδέν. Θα πρέπει στο μέλλον να αυτοχρηματοδοτείται.
Για να επιτευχθεί αυτό, Αθήνα και Βρυξέλλες στέλνουν προς κάθε κατεύθυνση μηνύματα αισιοδοξίας: Μείωση του ποσοστού ανεργίας κατά 6%, στο 20%. 1,4% ανάπτυξη για το 2017 και εκτιμώμενο 2,5% για το 2018. Επιδιωκόμενο πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% στον κρατικό προϋπολογισμό, χαλάρωση των capital controls, εφαρμογή σχεδόν όλων των μεταρρυθμίσεων και μέτρων λιτότητας, επιτυχής ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος προσαρμογής, επιτυχείς νέες εκδόσεις ελληνικών χρεογράφων, αναβάθμιση των ελληνικών κρατικών ομολόγων από το Β- στο Β, με προοπτική περαιτέρω αναβαθμίσεων.
Τι κρύβεται πίσω από αυτή την αλυσίδα χαρούμενων μηνυμάτων, που οι πολιτικοί δεν κουράζονται να εξαγγέλλουν; Αυτοϋπνωση; Κουβέντες αντοχής;
Οι θετικές προγνώσεις και η καλή διάθεση δεν εγγυώνται τη νέα αρχή, που συνέχεια υπόσχετια ο Αλέξης Τσίπρας. Στα τέλη Αυγούστου θα πάρουν και πάλι τα κλειδιά στα χέρια τους και δεν θα κάθονται στο τραπέζι της Γερμανίας. «Απώτερος στόχος μας είναι να αποκτήσουμε και πάλι την εθνική κυριαρχία. Επιτέλους ήρθε η ώρα της ελληνικής οικονομίας», δηλώνει ο πρωθυπουργός.
Αντίθετα, ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος σπανίως συμφωνεί με την κυβέρνηση σε οικονομικά ζητήματα, συνηγορεί υπέρ μιας προληπτικής πιστωτικής γραμμής, χρηματοδοτούμενης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, για την περίοδο μετά την ολοκλήρωση του τρίτου δανειακού προγράμματος. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος γι’ αυτό», απαντά ο Νίκος Παππάς, υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και στενός έμπιστος συνεργάτης του πρωθυπουργού. Δεν απορεί κανείς: ΕΜΣ, πιστωτική γραμμή, όλα αυτά ηχούν σαν ένα τέταρτο πρόγραμμα βοήθειας, που κανένας δεν θέλει. Ούτε οι Βρυξέλλες ούτε το Βερολίνο ούτε βέβαια και η κυβέρνηση στην Αθήνα, η οποία φροντίζει για την επανεκλογή της το φθινόπωρο του 2019 και χρειάζεται επειγόντως το αφήγημα περί «καθαρής εξόδου».
Ο Αλέξης Τσίπρας είναι αποφασισμένος να περάσει στα βιβλία της ελληνικής ιστορίας ως εκείνος ο πολιτικός, που οδήγησε τη χώρα από την εποπτεία των πιστωτών της στην εθνική κυριαρχία. Δεν θα συμφωνήσει με μια προληπτική πιστωτική γραμμή, που θα συνδεόταν, ούτως ή άλλως, με νέους όρους. Ωστόσο, προκειμένου να αποφύγει την ανώμαλη προσγείωση στις χρηματαγορές, η Αθήνα ποντάρει στο “cash-buffer”, ένα είδος τεράστιου κουμπαρά με περίπου 19 δισ. ευρώ, που θέλει να αποταμιεύσει η χώρα μέχρι τον Αύγουστο. Αυτό το αποθεματικό έχει στόχο να κρατήσει υπό έλεγχο τις κυκλοθυμικές κεφαλαιαγορές και να χρησιμεύσει ως ασφάλεια στους επενδυτές.
Μόλις πρόσφατα, ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε στη Νέα Υόρκη, στο Φόρουμ “Invest in Greece” ότι στην Ελλάδα, τη χώρα των απεριόριστων δυνατοτήτων, είναι διάπλατα ανοιχτές οι πύλες για εξαιρετικά επικερδείς επενδύσεις. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μίλησε εκεί σαν τραπεζικός επενδυτής. Αλλά γιατί να επενδύσουν στην Ελλάδα; Επειδή τους αρέσουν οι δοκιμασίες θάρρους; Επειδή πιστεύουν περισσότερο στη μακροπρόθεσμη λύση των ελληνικών προβλημάτων και λιγότερο στα γρήγορα κέρδη; Ποια επιχείρηση θέλει να επενδύσει στην Ελλάδα, όταν λείπει η ασφάλεια προγραμματισμού και δικαίου, όταν ο κρατικός διοικητικός μηχανισμός είναι αναποτελεσματικός και επιρρεπής στη δωροδοκία; Όταν οι διαγωνισμοί διαρκούν χρόνια, οικοδομικές δραστηριότητες, από χρόνια προγραμματισμένες, ακυρώνονται και οι όροι αυστηροποιούνται, επειδή κάποιος νύχτα εκφράζει επιφυλάξεις;
Ο Τσίπρας χρειάζεται επενδύσεις, νέες θέσεις εργασίας και αυξανόμενα κρατικά έσοδα. Τα θέλει. Ταυτόχρονα, δεν θέλει να μειώσει τον κρατικό μηχανισμό, αλλά να τον αυξήσει για τους σκοπούς του και να καθυστερήσει τις διωτικοποιήσεις όσο το δυνατόν περισσότερο, μέχρι που οι επενδυτές εκνευρισμένοι να τα μαζέψουν και να φύγουν. Όποιος έχει διαβάσει το βιβλίο του Τζορτζ Όργουελ «1984», ξέρει τι σημαίνει «διγλωσσία»: η δυνατότητα να έχεις στο μυαλό σου δύο αντιφατικές πεποιθήσεις και να δέχεσαι και τις δύο ταυτόχρονα. Ο Αλέξης Τσίπρας κατέχει καλά αυτήν την τέχνη.
Όποιος θέλει να καταλάβει πώς κυλούν οι ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα, ας ρίξει μια ματιά στο Ελληνικό, το πρώην διεθνές αεροδρόμιο της Αθήνας. Το κομμάτι γης σε άριστη τοποθεσία, τρεις φορές μεγαλύτερο από το Πριγκιπάτο του Μονακό, κείτεται ερειπωμένο από το 2001. Ήταν να δημιουργηθούν πάρκο, μουσείο, συνεδριακό κέντρο, τουριστικό θέρετρο. Σχέδια επί σχεδίων. Αλλά η κρατική περιουσία έχει αφεθεί να ρημάζει. Καμιά κυβέρνηση δεν κατάφερε να υλοποιήσει το έργο. Μόνον όταν η Ελλάδα βρέθηκε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, παρατηρήθηκε κινητικότητα, αν και με ρυθμό χελώνας και με μεγάλο πολιτικό ζήλο αποτροπής από την Αθήνα. Το οικόπεδο πουλήθηκε. Λίγο μετά το ΚΑΣ φρέναρε και πάλι τους επενδυτές: Ποιος ξέρει – είπαν – ποιοι αρχαιολογικοί θησαυροί βρίσκονται στο υπέδαφος;
Στασιμότητα επικρατεί και στον εκσυγχρονισμό της χώρας, και μάλιστα δεκαετίες τώρα. Ενώ στην Ευρώπη ασχολούνται με τις προκλήσεις της ψηφιοποίησης και το μέλλον του εργασιακού κόσμου και της βιομηχανίας, όλα στην Ελλάδα πριν από την κρίση περιστρέφονταν γύρω από την κατανάλωση. Τώρα όλα περιστρέφονται γύρω από το να μη χαθεί ό,τι απέμεινε. Η Ελλάδα, από οικονομική άποψη, βρίσκεται ακόμα στο επίπεδο μιας τριτοκοσμικής χώρας. Εξάγει ελιές, φρούτα και λαχανικά, τυρί, καπνό, κρασί, βωξίτη, ακατέργαστα υλικά και πρώτες ύλες από λαμαρίνα, αλουμίνιο και χαλκό. Ο εφοπλισμός και ο τουρισμός παίζουν εξέχοντα ρόλο. Αλλά τα νέα πλοία και τα ξενοδοχεία wellness είναι αμφιλεγόμενες επενδύσεις στο μέλλον εν όψει των ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών.
Αλλά και το εκπαιδευτικό σύστημα είναι αδύναμο. Λείπει από την έρευνα το περιβάλλον από start-ups υψηλής τεχνολογίας και πανεπιστήμια. Παρά τις μερικές επιτυχίες στις μεταρρυθμίσεις και τη δημοσιονομική εξυγίανση, δεν αλλάζει τίποτα ως προς τα βαθιά στην ιστορία της Ελλάδας ριζωμένα προβλήματα: τη διαφθορά, την ευνοιοκρατία, το πελατειακό κράτος και τις συνδεόμενες με αυτό συνθήκες στον κρατικό μηχανισμό, που καμία Τρόικα δεν θα μπορέσει ποτέ να φωτίσει. Είναι αδιαφανείς ακόμα και στους Υπουργούς και Υφυπουργούς, όπως ο μηχανισμός των δημοσίων υπηρεσιών στον Πύργο, από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Φραντς Κάφκα.
Καφκικό είναι και το μεγάλης παράδοσης, καλλιεργούμενο από όλα τα κόμματα σύστημα των μετακλητών (Μetakliti, sic). Ο μετακλητός είναι ένας κρατικός υπάλληλος, που πρόσκειται στο εκάστοτε κυβερνών κόμμα και μετατίθεται από αυτό δια νόμου από τη θέση που κατέχει σε μια νέα θέση, ανεξάρτητα αν έχει τα προσόντα γι’ αυτήν. Οι μετακλητοί είναι ένα από παλιά δοκιμασμένο εργαλείο κάθε κυβερνώντος κόμματος. Στο ελληνικό κομματικό κράτος αποτελούν τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην κυβέρνηση, το κράτος και τον λαό. Έτσι, ένας δάσκαλος Αγγλικών χρίζεται πρόεδρος μιας συγκοινωνιακής επιχείρησης, ένας πυροσβέστης Γενικός Γραμματέας του Ταμείου Δικηγορικών Συντάξεων και κάποιος από βουλκανιζατέρ στη Σαντορίνη Διοικητής νοσοκομείου. Είναι αυτονόητο ότι η τοποθέτηση στη νέα θέση συνεπάγεται υψηλότερο μισθό και επιδόματα. Καθώς επίσης και ότι στο μοίρασμα των θέσεων λαμβάνονται υπόψη κατά προτίμηση από τους επικεφαλής των υπηρεσιών συγγενείς, σύζυγοι, αδέλφια, ξαδέλφια.
Δεν εκτιμώνται έτσι η απόδοση και τα προσόντα, αλλά η πίστη και η εγγύτητα στην εξουσία. Μετριοκρατία αντί αξιοκρατία. Μια κουλτούρα της μετριότητας, μέσα στην οποία ήδη στο σχολείο τα παιδιά μαθαίνουν τις έχει σημασία στη ζωή. 11 μέρες πριν από την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο του 2015, ο Άλέξης Τσίπρας ζήτησε σε τηλεοπτική του συνέντευξη την κατάργηση των μετακλητών. Σήμερα ο ξάδελφός του Γιώργος Τσίπρας εργάζεται ως σύμβουλος στο υπουργείο Εξωτερικών. Η σύζυγός του εργάζεται για το υπουργείο Οικονομίας. Δύο επιπλέον μετακλητοί.
Περίπου 88 μετακλητοί εργάζονται στο Μέγαρο Μαξίμου, την έδρα του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι σύμβουλοι και Γενικοί Γραμματείς. Ένας από αυτούς είναι ο Νίκος Καρανίκας, πρώην γκαρσόνι, πρώην δάσκαλος και παλιός κομματικός φίλος του Τσίπρα. Τον κάλεσε ο Τσίπρας και τώρα ως σύμβουλος είναι υπεύθυνος στρατηγικού σχεδιασμού στη Γενική Γραμματεία του πρωθυπουργού. Ο Καρανίκας είναι πολυάσχολος άνθρωπος. Κοιτάει πολύ το κινητό του και έξω από το παράθυρο, μερικές φορές τρυπάει ένα χαρτί. Κυρίως όμως ‘τουϊτάρει’. Από πολύ πρωί σχολιάζει τα ψηλοτάκουνα παπούτσια ξανθιών τηλεπαρουσιαστριών και σε chat rooms λογομαχεί με αισχρολογίες. Ο μισθός του ανέρχεται σε 2000 ευρώ το μήνα και το σύνολο των μισθών και επιδομάτων όλων των μετακλητών περίπου σε 55 εκατομ. ευρώ το χρόνο. Αυτά είναι χρήματα των φορολογουμένων, που κανείς δεν ξέρει ακριβώς πόσα είναι και γιατί δαπανώνται, και που, σε σύγκριση με τα 88 δισ. ευρώ εσόδων, είναι σταγόνα στον ωκεανό. Πόσοι μετακλητοί ακριβώς υπάρχουν σε όλον τον κρατικό μηχανισμό και τι ακριβώς κάνουν χάνεται στο περίπου. Λείπουν τα οργανογράμματα, οι τράπεζες δεδομένων, έλεγχος δεδομένων, κυρίως όμως η βούληση για διαφάνεια.
Αλλά αρκούν για να δείξουν ότι: Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια εξοπλισμένη με διγλωσσία και νεολογισμούς ένωση πελατών με νέο ένδυμα, που πριν από τις εκλογές καταδίκαζε τις συνταγές των παλιών λαϊκών κομμάτων, που οδήγησαν στη χρεοκοπία, αλλά τις υιοθέτησε μετά τις εκλογές. Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη πικρία είναι ότι η κυβέρνηση διεκδικεί για τον εαυτό της ηθική ανωτερότητα, αυτοκατανοείται ως σώμα και αίμα του λαού, εξυμνεί την κοινωνική δικαιοσύνη και λέει πολλά περί αξιοπρέπειας. Εφηύρε τον μύθο του κοινωνικού ολοκαυτώματος, των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, που διέπραξαν οι νεοφιλελεύθεροι δεσπότες της ΕΕ και του ΔΝΤ. Τόσο βαθιά έχει διαπεράσει τον ΣΥΡΙΖΑ ο τρόπος σκέψης της ελληνικής πολιτικής, τόσο πολύ έχει ποτιστεί η πολιτική κουλτούρα από τις πελατειακές σχέσεις, που σχεδόν κανε΄νας πολιτικός δεν μπορεί να της ξεφύγει.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε όσο κανένα άλλο κόμμα πριν από αυτόν μια πραγματική βιομηχανία μετακλητών. Δια νόμου δημιουργούνται μαζικά νέες επιτροπές. Σε ένα και μόνο χρόνο ήταν 549, όλες στελεχωμένες με μετακλητούς, τρεις ανά επιτροπή. Επιτροπή για παιδικές βιβλιοθήκες, μία για τον έλεγχο του νοσοκομείου Σαντορίνης και μία για την αξιολόγηση των παραπόνων των δημοσίων υπαλλήλων, που δεν συμφωνούσαν με την αξιολόγησή τους. Για όλα υπάρχουν στην Ελλάδα τέτοιες επιτροπές. Δημιουργούνται με ένα είδος διατάγματος έκτακτης ανάγκης, που επιτρέπει στην κυβέρνηση να βγάζει νόμους με τη διαδικασία του επείγοντος. Παλιά μέθοδος. «Συρρίνωση της δημοκρατίας» το αποκαλούσε αυτό ο Αλέξης Τσίπρας, όταν ήταν ακόμα στην αντιπολίτευση. Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ κατέχει την πρωτιά στην έκδοση τέτοιων ‘προεδρικών διαταγμάτων’. Για το κόστος που προκαλούν τέτοιοι νόμοι η κυβέρνηση δεν δίνει πληροφορίες, αν και νομικά είναι υποχρεωμένη να το κάνει.
Στην τήρηση του δικαίου και της τάξης όμως η ελληνική κυβέρνηση δεν είναι μόνο σ’ αυτήν την περίπτωση τόσο ασταθής όσο ο Ντόναλντ Τραμπ στις αποφάσεις του. Όταν η ομάδα αναρχικών Ρουβίκωνας, που εδώ και μήνες κάνει εφόδους σε υπηρεσίες και γραφεία και τα ερημώνει, όρμησε στη Βουλή και έριξε φέιγ-βολάν για να διαδηλώσει υπέρ της αποφυλάκισης δύο τρομοκρατών, η αστυνομία την οδήγησε στο τμήμα. Ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης πήρε αμέσως μετά τηλέφωνο και διέταξε την άμεση αποφυλάκισή τους: «Είναι δικοί μας άνθρωποι. Φέρτε τους πίσω».
Τρία χρόνια μετά την εκλογική νίκη, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδειχθεί προ πολλού ως η προσωποποίηση της διπλής ηθικής. Το πολιτικό ύφος του κόμματος είναι χυδαίο, η γλώσσα ξεδιάντροπη, ο τρόπος σκέψης ύπουλος, η αντίληψη περί δικαίου αυθαίρετη, η επιχειρηματολογία υποκριτική. Υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ, που περικόπτουν συντάξεις και επιδόματα θέρμανσης παίρνουν εντελώς νόμιμα επιδότηση ενοικίου χιλίων ευρώ το μήνα, αν και είναι ιδιοκτήτες ακινήτων, αξιογράφων και εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ καταθέσεων. Μια κυβέρνηση, που έχει σημαία της την ηθική επανάσταση, φέρεται διαφορετικά. Ο μικρός κυβερνητικός εταίρος του ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα των ΑΝΕΛ του υπουργού Εθνικής Άμυνας Πάνου Καμμένου, δεν έχει ούτε πολιτικό πρόγραμμα ούτε πολιτικό μέλλον. Είναι το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα αυτό που κυριαρχεί σε όλα και που όσο κανένα άλλο έφερε στο φως τα παθολογικά χαρακτηριστικά της ελληνικής πολιτικής.
Όπως κάθε κυβέρνηση πριν από αυτήν, έτσι και η τωρινή χρησιμοποιεί τον δημόσιο τομέα, για να δώσει μισθούς και ψωμί σε συγγενείς και υποστηρικτές της. Όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι που τοποθετήθηκαν μετά τον Νοέμβριο του 2016 με συμβάσεις ορισμένου χρόνου μονιμοποιούνται. Από το 2015 δημιουργήθηκαν περίπου 26.000 νέες θέσεις, μεταξύ άλλων και για εκείνους τους υπαλλήλους που είχαν απολυθεί λόγω των όρων των πιστωτών, επειδή είχαν καταχραστεί και υπεξαιρέσει χρήματα ή εισέλθει στο Δημόσιο με παραποιημένα πιστοποιητικά.
Η πολιτικοποίηση του κρατικού μηχανισμού είναι παλιά πρακτική. Μόλις πριν λίγες ημέρες οι Βρυξέλλες εξέφρασαν επιφυλάξεις για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και του Δημοσίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όσο κανένα άλλο κόμα πριν, προσπαθεί να φέρει υπό τον έλεγχό του ακόμα και την τελευταία γωνιά κάθε δημόσιας υπηρεσίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αρχίσει να υπονομεύει τα πάντα, όλη την ζούγκλα κρατικών ιδρυμάτων, φορέων, εταιρειών, συνεταιρισμών, συλλόγων, επιτροπών και ειδικών επιτροπών, που με αυτήν την κυβέρνηση ανθούν και πολλαπλασιάζονται σαν τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας. Μετά από τρία χρόνια ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν σε όλες τις θέσεις-κλειδιά βρίσκονται οι έμπιστοι της κυβέρνησης. Είναι όπως στη Βενεζουέλα με τον Ούγκο Τσάβες. Ούτε η ηθελημένη αδιαφάνεια λείπει. Ο κρατικός μηχανισμός είναι τόσο αδιαφανής όσο η ελληνική μυθολογία. Μέχρι σήμερα αρνούνται να ελεγχθούν πολλές κρατικές επιχειρήσεις, οργανισμοί, δομές κάθε είδους και να φτιάξουν οργανογράμματα. Κι έχουν καλούς λόγους. Υπάρχουν στη ζωή πράγματα που κανείς προτιμά να τα κρατά για τον εαυτό του.
Αλλά και δημόσιοι υπάλληλοι αρνούνται τη διαφάνεια. Ενθαρρυμένοι από το συνδικαλιστικό όργανο των δημοσίων υπαλλήλων πολλοί υπάλληλοι απορρίπτουν την απαιτούμενη από την Τρόικα και την κυβέρνηση αξιολόγηση. Προς αξιολόγηση τίθενται η υπευθυνότητα, η απόδοση, τα προσόντα. Οι Προϊστάμενοι αξιολογούν τους υφιστάμενους και αντιστρόφως. Το θέμα είναι να αποκαλυφθούν πλεονάζουσες θέσεις και αλληλοεπικαλύψεις, ώστε να εξοικονομηθούν πόροι. Κι αυτό βρίσκει μεγάλη απήχηση στην κοινή γνώμη, αλλά όχι στους δημοσίους υπαλλήλους. Για ορισμένους, η αξιολόγηση αποτελεί όπλο της κυβέρνησης, με το οποίο αυτή θέλει να βάλει σε θέσεις όσους την ακολουθούν πιστά. Άλλοι φοβούνται για τις θέσεις τους, γιατί ξέρουν ότι είναι περιττοί. Νοοσοκομεία, περιφερειακές διοικήσεις, μισά υπουργεία άφησαν να εκπνεύσουν προθεσμίες – παρά την απειλή μελλοντικού αποκλεισμού από προαγωγές όσων δεν αξιολογηθούν.. Όπου δεν υπάρχει θέληση, δεν υπάρχει και τρόπος. Κι αν δεν ξεγελούν τα σημάδια, τότε η Ελλάδα και μετά από 100 χρόνια θα έχει έναν δυσλειτουργικό κρατικό μηχανισμό, ο οποίος, όπου μπορεί, θα στερείται ελέγχου. Σε όλα συνηθίζει κανείς: στην ανικανότητα, στα χρήματα των φορολογουμένων που πάνε στράφι και στις ειδήσεις για δομικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν με επιτυχία.
Ποτέ δεν συνηθίζει όμως κανείς το αυταρχικό ύφος εξουσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Η κυβέρνηση επωφελείται από την αποδυνάμωση επί δεκαετίες του κρατικού μηχανισμού και τη διάβρωση των θεσμών του, κληρονομιά των παλιών λαϊκών κομμάτων. Απευθύνεται στα κατώτερα ένστικτα και κάνει εύκολα παιχνίδι. Και αυτό αποτελεί κατάλοιπο των προκατόχων της, που για να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς τους καλλιέργησαν τον τύπο του ανεύθυνου, αδιάφορου, ωφελιμιστή πολίτη, χωρίς κοινωνική συνείδηση. Σύμφωνα με το σοβιετικό πρότυπο, δημιούργησαν τον homo graecus, στην ουσία έναν καιροσκόπο, ευθυνόφοβο, που κάνει τη δουλειά του μέσα και κοντά στο κράτος χωρίς ενδιαφέρον και χωρίς την ανάληψη πρωτοβουλίας, που δεν θεωρεί άδικο να βάζει χέρι στο δημόσιο χρήμα και στη δημόσια περιουσία – το αντίθετο εντελώς, το ‘κολχόζ’ ανήκει σε όλους και στον καθένα.
Από κανένα δεν ζητούνται ευθύνες, κανείς δεν υποχρεούται να λογοδοτήσει. Ούτε οι λαθρέμποροι, που πωλούν ανενόχλητοι βενζίνη και καπνό. Ούτε οι επιχειρήσεις, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι πάροχοι υπηρεσιών, που παρακάμπτουν την Εφορία και επέτρεψαν στην παραοικονομία να αναπτυχθεί και να φτάσει το 27% σύμφωνα με το ΔΝΤ. Ούτε καν οι πλούσιοι, που αναφέρονται στη λίστα που ήδη το 2010 παρέδωσε η τότε Γαλλίδα υπουργός Οικονομικών Christine Lagarde στον Έλληνα ομόλογό της. Πρόκειται για την πιο διάσημη από 4 στο μεταξύ λίστες φοροφυγάδων. 1,3 δισ. Φόρους αφορά μόνη της αυτή η λίστα, από τα οποία μέχρι τώρα εισπράχτηκαν 95 ολόκληρα εκατομ. ευρώ – παρά τις προεκλογικές υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ να κληθούν να πληρώσουν οι ολιγάρχες και οι πολύ πλούσιοι.
Επιτυχίες για να δηλωθούν υπάρχουν μόνο σε ομοιοπαθητικές δόσεις. Στην οικολογικά προστατευόμενη περιοχή των ακτών του Μαραθώνα, μετά από 19 χρόνια, κατεδαφίστηκαν πέντε από τα οκτώ παράνομα κτισμένα εστιατόρια. Γη που αποκτήθηκε παράνομα αναμένεται να επιστρέψει σε κρατικά χέρια και να πωληθεί, για να γεμίσουν τα κρατικά ταμεία. Αλλά και οι «βαλτωμένοι» αναγκαστικοί πλειστηριασμοί ακινήτων φαίνεται ότι προχωρούν. Μετά από απειλές και χειροδικίες εναντίον συμβολαιογράφων μεταφέρθηκαν στο διαδίκτυο. Πολλοί οφειλέτες δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τις υποθήκες τους ή δεν θέλουν να το κάνουν, ελπίζοντας ότι αργότερα θα τους δοθεί αμνηστία. Περίπου τα μισά από όλα τα τραπεζικά δάνεια, άνω των 50 δισ. ευρώ, είναι ‘κόκκινα’. Περισσότερα από 40.000 ακίνητα αναμένεται να εκπλειστηριαστούν τα επόμενα δύο χρόνια.
Οι υπάλληλοι του ΣΔΟΕ έκαναν 18.148 ελέγχους το 2017, 5000 περίπου περισσότερους από την προηγούμενη χρονιά. Διαπιστώθηκαν φοροπαραβάσεις μεγαλύτερες των 100 εκατομ. ευρώ. Για να μη διαφύγουν περισσότεροι φόροι, θα πρέπει οι ηλεκτρολόγοι, οι ξυλουργοί, τα γραφεία τελετών και δεκάδες άλλοι επαγγελματίες να διαθέτουν μηχανάκια για χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες. Έσοδα προέρχονται και από κατασχέσεις. Περισσότερα από 102 δισ. Ευρώ χρωστούν πολίτες και επιχειρήσεις στο κράτος. Από αυτά εισπράχτηκαν το 2017 περί τα 4 δισ. Ευρώ. Πρόκειται για ωρολογιακή βόμβα, δεδομένων των υψηλών ποσοστών ανεργίας, της γήρανσης του πληθυσμού και του αυξανόμενου τομέα χαμηλόμισθων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στο μεταξύ 10 ποσοστιαίες μονάδες πίσω από τη Νέα Δημοκρατία. Το φθινόπωρο του 2019 θα γίνουν εκλογές. Προφανώς τότε θα παιχτεί θέατρο, για να κερδηθεί η εύνοια των ψηφοφόρων. Το έργο λέγεται Novartis και πραγματεύεται την κακοβουλία και την απληστία, εν ολίγοις, το αδυσώπητο κακό.
Αλλά όλα με τη σειρά. Αρχικά, η κυβέρνηση αναζητούσε επί εβδομάδες μια συμβιβαστική λύση στην πολυετή διαμάχη για την ονομασία με το γειτονικό κράτος της FYROM, ΠΓΔΜ. Πολιτική αυτοκτονία. Η χρήση της λέξης «Μακεδονία» προορίζεται αποκλειστικά για την Ελλάδα, αυτό πιστεύει μια μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων. Υποστηριζόμενοι από πολιτικούς κάθε χρώματος, την ορθόδοξη Εκκλησία και τον συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, εκατοντάδες χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους, για να διαδηλώσουν ενάντια «στην κλοπή ενός αρχαίου ανώτερου πολιτισμού».
Μόλις η κυβέρνηση άρχισε να δέχεται μεγάλες πιέσεις, άνοιξε η αυλαία για το θεατρικό έργο Novartis, το οποίο έκτοτε περιφέρεται στους τηλεοπτικούς σταθμούς. Λέγεται ότι η ομώνυμη φαρμακευτική εταιρεία ‘λάδωνε’ για πολλά χρόνια περίπου 4000 γιατρούς, δημόσιους υπαλλήλους και πολιτικούς, μεταξύ των οποίων και τους προκατόχους του Τσίπρα, Αντώνη Σαμαρά, τον πρώην υπουργό Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο, τον Ευρωπαίο επίτροπο Δημήτρη Αβραμόπουλο και τον κεντρικό τραπεζίτη Γιάννη Στουρνάρα, όλοι πολιτικοί αντίπαλοι της κυβέρνησης. Έτσι, αυξήθηκαν – λένε – οι τιμές των φαρμάκων και επιταχύνθηκε η κυκλοφορία τους στην αγορά.. Μέχρι και τα 30 δισ. Ευρώ λέγεται ότι φτάνει η ζημιά.
Ακόμα δεν έχει αποδειχτεί τίποτα. Όλα είναι θολά. Υπάρχουν μάρτυρες και μια αρχική υποψία. Αλλά η αποδεικτική βάση φαίνεται ισχνή και η κατηγορία δεν έχει επαρκή ερείσματα. Χρόνια τώρα το ελληνικό σύστημα υγείας θεωρείται υπερτιμημένο. Καθόλου απορίας άξιο. Οι διοικήσεις των κρατικών κλινικών είναι τόσο διάτρητες και οι έλεγχοι τόσο χαλαροί, που τα παράπλευρα έσοδα αυτόματα συμπεραίνονται για τους υπεύθυνους, κατά κανόνα μετακλητούς, άρα οπαδούς της κυβέρνησης.
Η δικαιοσύνη θα κρίνει αν δωροδοκήθηκαν και πολιτικοί με βαλίτσες γεμάτες χρήματα. Αλλά η δικαιοσύνη δεν φαίνεται να είναι ανεξάρτητη. Μέλη της κυβέρνησης μπαίνουν έτσι απλά στο γραφείο του εισαγγελέα, για να ρίξουν μια ματιά στα δικόγραφα, πράγμα που σημαίνει καθαρή παραβίαση του δικαίου. Στη συνέχεια, αναπληρωτές Υπουργοί δηλώνουν στα ΜΜΕ ότι ξέρουν τα ονόματα των προστατευόμενων από τη δικαιοσύνη μαρτύρων. Είναι «προδότες» – λέγεται – που ελπίζοντας να ελαφρύνουν τη θέση τους τώρα «κελαηδάνε». Αν οι κατηγορίες επιβεβαιωθούν, δεν θα απορήσει κανείς στην Ελλάδα. Μικρή έκπληξη προκαλεί και η χαιρέκακη φίμωση από τον ΣΥΡΙΖΑ και η προκαταβολική καταδίκη των πολιτικών αντιπάλων του. Δεν είναι ορατή μια ταχεία διαλεύκανση του ζητήματος. Κι αυτό βολεύει την κυβέρνηση, η οποία σύμφωνα με ορισμένους σχολιαστές θα συνεχίσει μέχρι τις επόμενες εκλογές το σκηνοθετημένο κυνήγι μαγισσών της.
Τώρα όμως, ξαφνικά βάζει εμπόδια στην κυβέρνηση ο Ιβάν Σαββίδης. Έτσι, αλλάζει το σημείο εστίασης των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Ο Ιβάν Σαββίδης, 59 ετών, γεννημένος στη Γεωργία, είναι ένας ρώσος ολιγάρχης ελληνικής καταγωγής. Ήταν βουλευτής στη ρωσική Δούμα και επικεφαλής της μεγαλύτερης καπνοβιομηχανίας της Ρωσίας. Θεωρείται φίλος του Βλαντιμίιρ Πούτιν. Η κομητοειδής άνοδός του στην Ελλάδα άρχισε το 2011. Σήμερα η αυτοκρατορία εταιρειών του αποτελείται από έναν όμιλο μεταλλικού νερού, ξενοδοχεία, τη ΣΕΚΑΠ, τον ΠΑΟΚ, εφημερίδες, μετοχές στον τηλεοπτικό σταθμό MEGA και στο ιδιωτικοποιημένο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Καμμένος και ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής είναι φίλοι του. Ο Σαββίδης συνέκρινε τον Τσίπρα με τον Πούτιν και συνέστησε στους Έλληνες να στηρίξουν τον πρωθυπουργό τους.
Φυσικά. Με τον Τσίπρα διαγράφηκαν για την ομάδα του, τον ΠΑΟΚ, 20 εκατ. ευρώ για καθυστερούμενους τόκους και πρόστιμα παλιών χρεών. Λόγω ενός επονομαζόμενου «φωτογραφικού νόμου», που η κυβέρνηση έραψε ακριβώς στα μέτρα της πελατείας της, απαλλάχτηκε και η καπνοβιομηχανία του Σαββίδη από 38 εκατ. ευρώ οφειλόμενους φόρους και δασμολογικά πρόστιμα. Οι εφημερίδες και οι τηλεοπτικοί σταθμοί του Σαββίδη ανταποδίδουν με φιλική προς την κυβέρνηση ειδησεογραφία. Στο μεταξύ, ο Σαββίδης μεταπώλησε με κέρδος την καπνοβιομηχανία. «Οι ολιγάρχες βρίσκονται ψηλά στη λίστα της ατζέντας μας», δήλωνε το 2015 ο Γιώργος Σταθάκης, υπουργό Οικονομίας της νεοεκλεγμένης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Κι εκεί βρίσκονται ακόμα, οι ολιγάρχες – ως ευνοούμενοι και υποστηρικτές της κυβέρνησης.
Τώρα λοιπόν, όλα περιστρέφονται όχι γύρω από τη Novartis, αλλά γύρω από τον Ιβάν Σαββίδη. Μετά την ακύρωση λόγω οφσάιντ ενός γκολ του ΠΑΟΚ, ο πρόεδρος του συλλόγου Σαββίδης μαζί με επτά σωματοφύλακες και ένα πιστόλι όρμησε στο γήπεδο και απείλησε τον διαιτητή. Ο αγώνας διεκόπη. Για τον Σαββίδη εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης λόγω αναρμόδιας εισόδου στον αγωνιστικό χώρο. Στο πόρισμα της αστυνομίας δεν αναφέρεται το πιστόλι. Οι αστυνομικοί που ήταν εκεί κατά το συμβάν λένε ότι δεν είδαν το πιστόλι, αν και στα βίντεο διακρίνεται καθαρά.
Το σκάνδαλο έφερε στο φως τη σχέση της κυβέρνησης με τον Σαββίδη και ξαναζωντάνεψε για λίγο την αντιπολίτευση. Για τους οπαδούς του ΠΑΟΚ ο Σαββίδης είναι ήρωας, επειδή έβγαλε από την κρίση τον παραδοσιακό σύλλογο. Για την κυβέρνηση είναι ένας σημαντικός εργοδότης, ιδιοκτήτης μιας μεγάλης ποδοσφαιρικής ομάδας και κάτοχος ΜΜΕ με μεγάλη επιρροή. Καμιά ελληνική κυβέρνηση δεν θέλησε ποτέ να αντιπαρατεθεί σοβαρά με δρώντες αυτού του μεγέθους. Για ποιον λόγο άλλωστε, όταν αυτοί είναι χρήσιμοι.
Η ηθική επανάσταση του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έλθει ποτέ. Ούτε αυτή ούτε κάποια άλλη. Αυτό που απέξω μοιάζει με μεταρρύθμιση του κράτους είναι στην πραγματικότητα προπέτασμα καπνού. Για να βγει από την κρίση, για να μη θέτει μόνη της εμπόδια στον εαυτό της, η Ελλάδα χρειάζεται πρωτίστως ένα πράγμα: τον νέο άνθρωπο. Αλλά ούτε αυτός θα έλθει. Μόνο ένα πράγμα θα έλθει σίγουρα – η αναστροφή όσο το δυνατόν περισσότερων νόμων και διαταγμάτων που συμφωνήθηκαν με την Τρόικα. Και μάλιστα από την πίσω πόρτα, σιγανά και ήσυχα».
